Parafia rzymskokatolicka w Tarnowie – kościół na Terlikówce
Historia kościoła
Projekt nowego kościoła
czerwiec 2025
P W Ś C P S N
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Licznik odwiedzin

103984
Dzisiaj: 47
Wczoraj: 51
W tym miesiącu: 1010
W tym roku: 7860
Online: 0

Wnętrze kościoła

  

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny (zdjęcie poniżej), późnorenesansowy pochodzi z 1. poł. XVII w., jednokondygnacjowy ze zwieńczeniem, kolumnowy z ażurowymi uchami o motywach chrząstkowych, a w nim obrazy: w polu głównym Trójca Przenajświętsza w typie Tronu Łaski, namalowana na desce ok. 1600 r., w zwieńczeniu Duch Święty pod postacią gołębicy.

Dwa ołtarze boczne późnorenesansowe (zdjcia powyżej) pochodzą z początku XVII w.: pierwszy z rzeźbami śś. Wojciecha i Stanisława bpa, obrazem Ukrzyżowania z klęczącymi postaciami fundatorów oraz Opłakiwaniem Chrystusa w predelli, z 1597 r., malowanym na desce. Na zwieńczeniu ołtarza widnieje napis w języku łacińskim. Jest to ostatnia zwrotka hymnu „Vexilla Regis prodeunt”, autorstwa Wenantego Fortunata (Venantius Fortunatus, ok. 530–609), łacińskiego poety chrześcijańskiego i biskupa Poitiers.
Hymn został napisany około 569 roku.

Te summa, Deus, Trinitas
Collaudet omnis spiritus,
Quos per crucis mysterium
Salvas, rege per saecula.

„Ciebie, najwyższa Trójco, Boże,
Niech wysławia wszelki duch;
Tymi, których zbawiasz przez tajemnicę Krzyża,
Rządź na wieki”.

Drugi ołtarz posiada w polu głównym obraz Koronacji Matki Boskiej z 1597 r., malowany na desce. W predelli Adoracja Dzieciątka, w zwieńczeniu chusta św. Weroniki oraz łaciński napis, nawiązujący tematycznie do koronacji, a będący fragmentem Księgi Pieśni nad pieśniami (Pnp 4,8).

Veni de Libano, sponsa mea, veni  coronaberis.

„Przyjdź z Libanu, oblubienico moja, przyjdź  zostaniesz ukoronowana.”

Ambona neoklasycystyczna pochodzi z 1. poł. XIX w. Prospekt organowy pochodzi z początku XX w. Organy wykonane zostały w 1901 r. przez firmę „Riegger”. W prezbiterium znajduje się obraz Matki Boskiej Bolesnej z pocz. XIX w. Na belce tęczowej znajduje się barokowy Krucyfiks z 1. poł. XVII w. U podstawy ołtarza, po jego prawej stronie, umieszczono kamień węgielny z wyrytą datą 1595, informującą o rozpoczęciu prac przy budowie kościoła.

Obecnie w tarnowskim Muzeum Diecezjalnym (link) znajdują się skrzydła późnogotyckiego tryptyku, pochodzące z kościoła Trójcy Przenajświętszej w Tarnowie. Ich autorstwo wiązane jest z Mistrzem tryptyku z Szyku, działającym w 1. poł. XVI w. Na skrzydłach tryptyku przedstawiono sceny z życia Chrystusa: m.in. Wjazd do Jerozolimy, Chrystus przed Kajfaszem, Biczowanie i Zmartwychwstanie. W Muzeum Diecezjalnym jest równieżpochodzący z kościoła obraz dróżek kalwaryjskich z kaplicami, klasztorem bernardynów i pałacem w Kalwarii Zebrzydowskiej oraz zamkiem w Lanckoronie i herbem Radwan Zebrzydowskich, barokowy z 1706 r.

W części środkowej ołtarza mieści się obraz Świętej Trójcy (fot. powyżej). Namalowany jest na podobraziu z drzewa lipowego, na które składa się pięć pionowo sklejonych ze sobą desek. Całość ma wymiary 150 cm x 138 cm. Malowidło wykonano na gruncie kredowo-klejowym, techniką olejną. Data powstania obrazu wypisana jest w lewej górnej części obrazu na kolumnie  – narzędziu Męki Pańskiej, trzymanej przez anioła; napis ten brzmi: „AD 1597”.

Obraz przedstawia Trójcę Świętą w odmianie ikonograficznej zwanej „Pietas Patris”. Temat ten nie wiąże się z żadnym wydarzeniem biblijnym, lecz jest przekształceniem popularnego przedstawienia Piety Maryjnej, a także znanego już od XII wieku tematu zwanego Tronem Łaski. Na naszym obrazie widzimy Boga Ojca trzymającego na kolanach martwe ciało Chrystusa, zdjęte z krzyża. Na rękach, nogach i boku Chrystusa widoczne są rany. Bóg Ojciec przytrzymuje Syna prawą ręką poprzez całun.  Prawa ręka Chrystusa opada bezwładnie w dół, lewa zaś uniesiona jest nieco do góry, wsparta o lewą rękę Boga Ojca wyciągniętą w kierunku widza. Ta właśnie dłoń Boga Ojca jest niezwykła, bo posiada sześć zamiast pięciu palców. Jest to prawdopodobnie nawiązanie do  sześciu dni stworzenia, jako dzieła Boga Ojca. Ugięte w kolanach nogi Chrystusa wspierają się o fałdzisty całun, który z dwóch stron podtrzymują aniołowie. Pociągłą twarz Chrystusa, o zamkniętych oczach, okalają spadające na ramiona, długie, gładko zaczesane czarne włosy oraz krótka, czarna broda, w przeciwieństwie do siwego zarostu Boga Ojca z długą brodą. Biodra Chrystusa osłania perizonium równie fałdziste jak całun.

Nieco ponad i pomiędzy głowami Ojca i Syna unosi się Duch Święty w postaci gołębicy. To Jego usytuowanie nawiązuje zapewne do wyznania wiary nicejsko-konstantynopolskiego z roku 381, mówiącego o pochodzeniu Ducha Świętego od Ojca i Syna. Osoby Świętej Trójcy otaczają po bokach adorujący i trzymający narzędzia męki  czterej aniołowie ze skrzydłami, zaś u góry widzimy na obłokach mniejsze ich postacie oraz wiele innych w postaci samych tylko uskrzydlonych główek. Głowa Boga Ojca oraz Chrystusa otoczone są złotymi, promienistymi nimbami, nałożonymi na podobrazie plastycznie w formie zagłębionych talerzy.

Obraz jest wielobarwny: płaszcz Boga Ojca namalowany barwą purpurową, suknia i całun białe, szaty aniołów w kolorach: żółtym, zielonym i czerwonym. Tło w części górnej szaro-złote i błękitne, w części dolnej szare.

U samej góry obrazu występuje rzadki symbol.

Cztery święte litery Imienia Bożego JAHWE. Zapisane w tradycji hebrajskiej יהוה  – tworzą tzw. tetragram (gr. tetragrammaton – cztery litery).

W ołtarzu użyta została forma z tak zwaną punktacją masoreckąיְהֹוָה – systemem samogłoskowym dodanym do tekstu hebrajskiego w średniowieczu (VII–X w.), aby ułatwić czytanie Pisma Świętego w tym języku.

W judaizmie imienia יהוה nie wolno było wymawiać na głos z szacunku dla świętości Boga. Masoreci więc celowo NIE dodali właściwych dla słowa JAHWE samogłosek do Tetragramu. Zamiast tego wstawili samogłoski z innego słowa: „Adonaj” (אֲדֹנָי), by zamiast wymawiać imię JAHWE, czytać „Adonaj”.

Spółgłoski z „JHWH” + samogłoski z „Adonaj”, czyli יְהֹוָה – wyglądają tak, jakby można było przeczytać „Jehowa”, ale taka wymowa jest celowo sztucznanie była nigdy prawdziwą wymową imienia Boga.

 

Kompozycja obrazu – symetria oraz wpisanie głównych postaci w trójkąt równoramienny – nawiązuje do renesansowych konwencji stylowych. Pozwala to sądzić, że twórca obrazu wykształcony był na starych wzorach malarskich. Zauważyć można duże podobieństwo do drzeworytu „Trójca Święta” autorstwa słynnego mistrza  z Norymbergii Albrechta Dürera (1471-1528) z roku 1511  (zdjęcie po prawej).

Na podstawie tematu obrazu oraz jego trójkątnej kompozycji wnioskować można o jego ścisłym związku z mającymi w tamtym okresie wydarzeniami antytrynitarnymi, a także o silnej reakcji na nie, poprzez ten obraz umieszczony w głównym ołtarzu kościółka pw. Świętej Trójcy (z pracy magisterskiej: Piotr Barszczowski, DREWNIANY KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEJ TRÓJCY NA TERLIKÓWCE W TARNOWIE, Tarnów 2003, s. 67-69).

Na belce widnieją dwa napisy w języku łacińskim. Ten – widoczny od strony ołtarza głównego  – mówi o budowniczym kościółka ks. Łukaszu Godzince: „LaVDIbVs eXtrVXIDIVInIIpse GoDzInka” (Laudibus extruxit Divinis ipse Godzinka)Na chwałę Bożą wzniósł go [kościół] Godzinka. Pomalowane na czerwono duże litery odpowiadają rzymskim cyfrom. Gdy je zsumujemy otrzymujemy rok. D+D+D+L+X+X+V+V+V+V+I+I+I+I+I+I+I=1597. Litera G, która nie jest cyfrą rzymską, zapewne przez pomyłkę została – jako duża litera – potraktowana jak pozostałe duże i pomalowana na czerwono (prawdopodobnie w czasie renowacji napisu).

Drugi napis, widoczny od strony wejścia głównego, mówi o remoncie kościoła. Drewnianemu kościołowi groziło zawalenie z powodu zbutwiałego drewna. Remont został dokonany staraniem ks. Michała Króla z tarnowskiej Katedry: „KróL CVMpLebe pILabentes CorrIgIt aeDes” (Król cum plebe pia labentes corrigit aedes)Król z pobożnym ludem dźwiga upadającą budowlę – M+D+C+C+L+L+L+V+I+I+I=1858